Als bank aan boord van het grootste schip ter wereld
Hoe financier je een schip dat zijn weerga niet kent?
Het fenomenale werkschip Pioneering Spirit tilt in één keer de grootste olie- en gasplatforms op, wat het installeren en vervangen van de installaties veiliger en efficiënter maakt dan ooit.
De Pioneering Spirit is het geesteskind van offshore-ondernemer Edward Heerema. Wie het constructieschip wil leren kennen, kan niet om de cijfers heen. Stuk voor stuk zijn die imponerend. Het schip meet 382 meter in de lengte en is 124 meter breed. De hefinstallatie tilt een offshore-platform van tienduizenden tonnen op volle zee in één keer op.
Het vlaggenschip van offshore-bedrijf Allseas combineert die krachtpatserij met een enorme behoedzaamheid: de gigantische hefarmen die een platform oppakken, zijn voorzien van bewegingscompensatie. Dat maakt ze minder gevoelig voor de golven die het werken op zee zo risicovol en tijdrovend kunnen maken. De Pioneering Spirit klaart daardoor de grootste klussen sneller en veiliger dan welk ander vaartuig ook.
Bij alle superlatieven hoort ook de investering die het droomschip van Allseas-oprichter Edward Heerema heeft gevergd: omstreeks 2,6 miljard euro, deels gerealiseerd dankzij bancaire financieringen.
Financiering zonder businesscase
Met zijn visionaire plan maakte Edward Heerema indruk op de banken. Maar door het volkomen unieke karakter van het schip zou de financiering ervan nooit een businesscase worden waarvan rendement en risico zich in spreadsheets laten vatten. Geen onoverkomelijk probleem. Een bank die, zoals de Rabobank, vertrouwd is met de maritieme wereld en zijn leidende ondernemers kent de kansen en de dynamiek van de sector en denkt niet snel in onmogelijkheden.
Dat vertelt Ton Wouterse, Head of Maritime & Offshore Sector bij de Rabobank. “Als bank kun je zo’n megaproject natuurlijk nooit tot in alle finesses technisch beoordelen, terwijl het wel gaat om een aanzienlijke investering. Je moet het daarom beoordelen op de marktpositie van het bedrijf erachter en zijn financiële kracht. Hoe uniek is een onderneming in wat zij biedt, hoe staat het met de balans en is de orderportefeuille gevuld met goede opdrachten?”
Begrip en geloof
En misschien helpt het ook als je je als bank spiegelt aan de moed en de visie van een ondernemer die ver vooruit durft te kijken. Want juist toen de bouw van de Pioneering Spirit in volle gang was en extra financiering nodig was, verkeerde de offshore-markt in een crisis door de gekelderde olieprijs. Niet het beste moment om op zoek te gaan naar extra geld, maar in de Rabobank vond Allseas een partner die de financiering aandurfde. “Als het makkelijk is, kan de hele wereld het. Maar als het moeilijk wordt, moet je er ook zijn, vinden wij. Met begrip van de markt en de business, maar ook met geloof in de ondernemer”, aldus Wouterse.
“Ook als het moeilijk wordt, moet je er zijn”
- Ton Wouterse, Rabobank
Energietransitie als groeimarkt
Dat geloof ging deels uit naar de toekomstvisie waarmee Edward Heerema al sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw rondliep. Hij zag een markt voor een schip dat op veilige en efficiënte wijze grote olie- en gasplatforms in één keer kon optillen. Het verwijderen van een platform op zee was voorheen tijdrovend en risicovol, mede doordat de installatie in stukken moest worden gesneden. Als je het in één keer kunt oppakken en op de wal zet, worden de risico’s op onder meer vervuiling op zee aanzienlijk beperkt en wordt de time window waarin je kunt werken groter.
De verwijdering van oude bestaande installaties is door regelgeving verplicht, uitputting van olie- en gasvelden zal een deel van de installaties in de toekomst overbodig maken. Heerema zag daarom een groeimarkt voor zich, en keek daarbij nog verder vooruit: hij nam een voorschot op de energietransitie. Naarmate de wereld minder verslaafd raakt aan fossiele brandstoffen, zullen nog meer platforms veilig en efficiënt verwijderd moeten worden. Het was een plan dat op verbazing stuitte. Als het technisch al mogelijk zou zijn zo’n schip te bouwen, was het nog maar de vraag of en wanneer de markt klaar zou zijn voor het opruimen of vervangen van productieplatforms. Die vraag was cruciaal om de enorme investeringen in het project te kunnen terugverdienen. Maar Edward Heerema is, zoals alle goede ondernemers, visionair en volhardend.
Wereldrecord hijsen
Dat leverde hem in 2016 zijn gelijk op. De Pioneering Spirit voer uit naar de eerste opdracht, bij Noorwegen, en klaarde de klus moeiteloos. Inmiddels is de gigant in vol bedrijf. Het wereldrecord hijsen zette het werkschip op zijn naam toen het in 2017 het Brent-Delta platform van Shell uit de Noordzee tilde en veilig aan land bracht, waar het op een verantwoorde manier kon worden ontmanteld en gerecycled. Een jaar later zette het in een recordtijd een boorplatform van 22.000 ton op zijn onderstel: het zwaarste single lift installatiekarwei ooit. Als belangrijke derde taak naast het verwijderen en plaatsen van platforms legt het schip pijpleidingen op de zeebodem. Ook daarmee brak het records: zowel het tempo waarin ze worden gelegd als de doorsnee en het gewicht van de leidingen waren ongeëvenaard.
“Ik ben er trots op dat we hier als bank aan hebben bijgedragen”
- Ton Wouterse, Rabobank
Trots op bijdrage
De Rabobank heeft inmiddels een leidende rol bij de herfinanciering van de onderneming door een consortium van banken. Wouterse: “De Pioneering Spirit heeft zichzelf bewezen en is in alle opzichten een iconisch schip. Dat zoiets uit het hoofd komt van een ondernemer als Edward Heerema, daar heb ik diep respect voor. Die toekomstgerichtheid, het nadenken over en vooruitlopen op de uitdagingen waar de wereld van overmorgen voor staat, daar kunnen we ons goed in vinden. Dat we daar als Rabobank, al is het maar voor een bescheiden deel, aan hebben kunnen bijdragen, dat maakt me trots. Dat is het juiste woord: trots.”
